Gekend platform en nieuwe e-motorunits

Rijtest Lexus RZ 450e DIRECT4

De RZ 450e is het eerste Lexus-model dat initieel werd ontworpen als een full electric. Het is een batterijgepowerde SUV die – naar het voorbeeld van zijn TMC-familieleden Subaru Soltera en Toyota bZ4X – gebaseerd is op een e-TNGA-platform. Daarmee verenigt de RZ 450e gekende platformstrategie met – door het Japanse premiummerk ontwikkelde en hier voor het eerst gebruikte – compacte e-motorunits op de voor- en achteras. Samen met een elektronisch gecontroleerde DIRECT4-koppelregeling vormen die nieuwe e-Axles van de RZ 450e een gespierde elektrische SUV met 313 pk, aangedreven op alle vier de wielen.

Neen, deze RZ is niet Lexus’ eerste full electric model. Tenzij men de UX 300e vergeet, waarmee Lexus, tot dan toe gespecialiseerd in deels elektrische autoaandrijving, voor het eerst zijn typerende luxe combineerde met volledig batterijgevoede aandrijving. De RZ 450e is dus de tweede batterijauto van Lexus maar wel de eerste die, vanaf de eerste pennentrek op de tekentafel, elektro-aandrijving als doel had. Terwijl de UX 300e een volledig elektrische afgeleide was van de deels elektrisch aangedreven UX.

Industriële en economische drijfveren

De nieuw ontwikkelde RZ 450e rijdt dus op een e-TNGA-platform. Platform dat opvallende overeenkomst vertoont met deze van de Subaru Soltera en Toyota bZ4X. Een 'universele' platformstrategie. De industriële en economische baten van platform sharing ontgingen dus ook moederbedrijf Toyota (TMC) niet. Maar het delen van deze platforms zal in het geval van de Lexus niet tot nadeel leiden.

Ook al heeft de RZ dezelfde afstand tussen de voor- en achteras, de technologische basisopstelling vertoont duidelijke overeenkomsten en het RZ-uiterlijk kan moeilijk de familiebanden verloochenen. Zelfs dan zal de RZ met een typische Lexus-uitstraling en extra pk’s, met forsere dimensies en meer interieurruimte, zijn op e‑TNGA gebaseerde Subaru- en Toyota-neven overklassen.

RZ: tussen NX en RX

Forsere dimensies? De RZ behoudt de wielbasis van Solterra en bZ4X (2.850 mm) maar meet wel 4.805 mm in lengte en krijgt korte overhangen voor (995 mm) en achter (960 mm). Het RZ-koetswerk is 1.805 mm breed en 1.635 mm hoog en kan – qua afmetingen – tussen de NX en royale RX gecatalogeerd worden.

Zoals gemeld blijft het koetswerk herkenbare familiebanden vertonen met de Toyota bZ4X en Subaru Solterra. Wel zorgen een aantal merktypische designinterventies voor de uitstraling die we intussen van Lexus gewend zijn geworden.

Bekijk de naadloos in het front geïntegreerde, onlangs in de nieuwe RX geïntroduceerde ‘spindelgrille’. Omdat elektrificatie minder koelende luchtstroom vraagt, wordt die grille op de RZ geflankeerd met in carrosseriekleuren uitgevoerde oppervlakken. Wel worden de kleine grilleopeningen voorzien van luiken die sluiten zodra er minder behoefte is aan koelluchtstroom naar het motorcompartiment.

De RZ-snoet krijgt verder ultraslanke koplampunits en dagrijverlichting met het Lexus L-motief. Ook de langgerekte ledlichtbalk achteraan, die de hele breedte bestrijkt en gesierd wordt met het nieuwe Lexus-logo, zorgen voor een merktypische uitstraling.

Voor een EV is en blijft de aandacht voor gunstige aerodynamica gewichtig. De RZ-luchtweerstandscoëfficiënt (0,263 Cd) stelt op dat gebied niet teleur. Op de RZ hebben de vlakke ruitafdichtingen, de luchtweerstandsbeperkende achterklep, een luchtstroomgeleidende achterspoiler, de aerodynamisch gevormde bodemplaat en de afsluitbare luchtgeleiding naar het motorcompartiment alvast bijgedragen tot gunstige aerodynamica en opgewaardeerde energie-efficiëntie.

Goed nieuws

De Soltera- en bZ4X-familietrekjes aan de buitenkant blijven herkenbaar. In het RZ 450e-interieur daarentegen, doet – behalve dat kleine digitale instrumentenpaneel – nog weinig aan die full ‘electrics’ van Subaru of Toyota denken. Materiaalgebruik, afwerking en architectuur beantwoorden volkomen aan datgene wat van een moderne Lexus verwacht mag worden.

Ook wat het ruimteaanbod betreft: want zowel voor- als achteraan kan je niet klagen over bewegingsvrijheid. Dit alles met een kofferruimte waarvan het volume varieert van 522 tot 1.451 liter.

Centraal op de boordplank prijkt een 14 inch groot beeldscherm, zoals we dat eerder in de NX en RX ook al te zien kregen. Daaronder staan de traditionele bedieningsknoppen voor het instellen van verwarming/verluchting/airco. Goed nieuws is dat voor alle autogebruikers die zich in toenemende mate ergeren aan ‘overdigitalisering’ van de simpelste systeeminstellingen.

Vibratiesensibele schokdempers

De voordelen van de door TMC ontwikkelde, hier gebruikte, e-TNGA-basis zijn bekend: hoge rigiditeit, laag zwaartepunt, dynamisch ontworpen wielgeleiding. De voorwielgeleiding van deze RC gebeurt dus ook met MacPherson-veerpoten terwijl de achterwielophanging wordt gerealiseerd met een set-up van dubbele dwarse draagarmen en een in de lengterichting gemonteerde draagarm.

In de schokdempers zitten nieuwsoortige frequentiesensibele zuigers. Daarmee past men voor de vier wielen – afhankelijk van de door het wegdek doorgegeven vibraties – de dempingskracht aan: zachter in het hoge frequentiebereik, harder bij laagfrequente vibraties.

Uiteraard zijn ook in de full electric Lexus RC zowel de prestaties als het dynamische rijgedrag te selecteren. De modus 'Normal' zorgt voor een vlekkeloos evenwicht tussen prestaties en vermogen. De Eco-modus is gericht op energie-efficiëntie. De 'Sport'-modus zorgt voor een duidelijk stuurgevoel en een responsieve reactie op de beweging van het gaspedaal. In de 'Custom'-modus kunnen de eigenschappen van de aandrijflijn, het onderstel en de airconditioning naar eigen voorkeur ingesteld worden.

DIRECT4: Naadloze koppelverdeling

Voor de eigenschappen van de nieuwe e-Axles, die de RZ 450e tot een 313 pk sterke, elektrisch gespierde SUV hebben gemaakt, verwijzen we naar de technische fiche. DIRECT4, een exclusieve Lexus-technologie, zorgt ervoor dat het aandrijfkoppel van de e-Axle op de vooras en dit van de e-Axle op de achteras – onder alle weg- en bij uiteenlopende rijomstandigheden – naadloos verdeeld wordt. ECU-sensoren verzamelen en evalueren voortdurend de rijsnelheid, de stuurhoek en de G-krachten.

Met behulp van de zo verzamelde data wordt het nodige aandrijfkoppel per e-Axle geprogrammeerd. Als bij het wegrijden, met het oog op meer tractie en stabiliteit, het aandrijfkoppel vooral toevertrouwd wordt aan de achteras, dan zal bij het rechtuitrijden het beschikbare koppel constant evenwichtig tussen voor- en achteras verdeeld worden. In bochten zal er voor betere tractie meer werklust naar de achterwielen gaan.

Omdat de RZ een Range-modus heeft waarmee de actieradius wordt gemaximaliseerd door het stroomverbruik te verminderen, wordt tegelijkertijd het aandrijfvermogen en de voertuigsnelheid beperkt en de airco uitgeschakeld. Zodra de Range-modus is ingeschakeld, houdt DIRECT4 daarmee rekening en optimaliseert de koppelverdeling tussen voor- en achteras. In het streven naar maximale vermogensefficiëntie zal dan voornamelijk de e-Axle op de achteras gebruikt worden.

Testverbruik, normverbruik, rijbereik en laadsnelheden

Over het acceleratievermogen hoor je ons – rekening houdend met wagenomvang en -gewicht – niet klagen. Zelfs met de maximale topsnelheid van 160 km/u kunnen we – ook al betreft het een prijzige maar wel comfortabele en luxueuze Lexus – best leven. Zeker in een land waar geen toleranties gelden en de minste snelheidsovertreding beloond wordt met een aanslag op je bankrekening.

Minder optimistisch zijn we over het gemiddelde testverbruik van 19,4 kWh/100 km. Dat valt weliswaar perfect binnen de opgegeven grenzen van het praktisch energieverbruik. Lees: tussen 136 Wh/km en 278 Wh/km. Hoger weliswaar dan het WLTP-voertuigverbruik (TEH of hoge belasting) van 154 Wh/km. Hoger zelfs dan het (TEH-)normverbruik van 179 Wh/km (zie technische fiche).

Of we het stroompedaal van deze RC onheus bespeelden? Neen. Zelfs bij een rustige rijstijl, wat niet altijd makkelijk is met een vierwielaangedreven SUV die een arsenaal aan paarden naar de vier wielen kan sturen, vonden we het moeilijk om het verbruik te verminderen. Waardoor ook het rijbereik lager uitvalt.

We hadden echter al vooraf vragen over het aangegeven rijbereik. Vragen voortvloeiend uit concrete cijfers, want een netto-energieopslag van 64 kW, en een overvloed aan power. Een ‘dikkere’ energieopslag lijkt ons voor deze Lexus dus geen overbodige luxe.

Ook omdat het “hoofdstuk” batterijherladen niet meteen brengt wat van een Lexus te verwachten valt. Wie veel rijdt, geen thuislaadmogelijkheid heeft of wel die mogelijkheid heeft, maar het vaak ontbreekt aan de daarvoor nodige tijd, zal al snel een AC-boordlader van 22 kW missen. En zal het ook jammer vinden dat een wagen van dit niveau aan de DC-snellader maximum 150 kW verteert.

Normale besturing

Wij reden de RZ met een ‘normale’ besturing (zie randstuk). Met een laag zwaartepunt ligt deze full electric RZ stevig op de weg. Pas als men sneller de bocht induikt, laat deze meer dan twee ton wegende EV dat gewicht onherroepelijk meespelen. Voor het overige is dit een aangenaam sturende auto die in hoofdzaak veel rijcomfort wil bieden. Dit komt ook doordat we rijden met een SUV die in de prestatiebeoordeling moeilijk het etiket van topatleet toegewezen krijgt.

Rustig rijdend – maar meer dan snel genoeg in het dagdagelijkse verkeer – ervaren we een voorbeeldige balans tussen comfort en dynamiek. Met constatering eveneens van een in lenigheid uitblinkend veerkarakter. Met dank aan vibratiesensibele schokdempers die opmerkelijk soepel de wegoneffenheden opvangen, geen probleem blijken te hebben met het zware wagengewicht en die bijdragen tot een SUV met een minimaal aan koetswerk-rolneiging.

STEER-BY-WIRE EN VLINDERSTUUR

Onze testwagen was nog uitgerust met een rond stuurwiel en een elektrisch ondersteunde conventionele tandheugelstuurinrichting. Vanaf modeljaar 2025 wordt deze RZ 450e optioneel uitgerust met een steer-by-wiresysteem en een vlinderstuur. Daarmee komt de gebruikelijke mechanische verbinding tussen stuurwiel en stuurtrein te vervallen. Met een steer-by-wiresysteem worden de stuurhoekgegevens over een draad digitaal doorgeseind naar een ontvanger op de stuurtrein. Waarna de daar ontvangen gegevens ‘vertaald’ worden in de door de bestuurder gevraagde stuurhoekverdraaiing.
Uiteraard wordt daarbij de nodige ‘fail safe’-techniek ingebouwd. Lees: ontdubbelde (hulp)processoren en noodstroomvoorziening. Dit laatste voor het geval de primaire stroomvoorziening wegvalt.
One Motion Grip steer-by-wire wordt gecombineerd met een stuur in vlindervorm. Dit stuurontwerp is gekozen omdat de drive-by-wirebediening minder fysieke inspanning vergt en er bij het nemen van een bocht geen hand-over-handbewegingen nodig zijn. In dergelijk sterk gedigitaliseerd stuursysteem past de stuurverhouding zich automatisch aan de snelheid van de auto aan. Zoals ook de stuurkarakteristieken zich aanpassen aan de geselecteerde rijmodi. Daarbij komt dat een dergelijk vlinderstuur het zicht op het kleine instrumentenpaneel minder in de weg staat. De ontwerpers hebben die kans extra benut door de meters hoger en verder van de bestuurder te plaatsen dan met een conventioneel, rond stuurwiel mogelijk is. Nog een voordeel: door het wegvallen van de mechanische verbinding tussen stuurwiel en stuurtrein valt ook de stuurkolom weg, wat resulteert in meer beenruimte voor de bestuurder en het in- en uitstappen makkelijker maakt.

Conclusie

Met de RZ 450e zet Lexus ongetwijfeld een stap vooruit in de volledige elektrificatie van zijn SUV's. Modellen die we in de loop der jaren vooral voor hun vooruitstrevendheid op gebied van deels elektrische aandrijvingen gingen waarderen. Dit omwille van hun luxe, hun vakkundige afwerking, de uitmuntende geluidsisolatie en de veelal perfecte balans tussen comfort en rijdynamiek.

Ook de RZ ontbreekt het niet aan al die goede eigenschappen en – ook dat zijn we gewoon bij Lexus – vraagt dat alles uiteraard zijn prijs. Niet dat die exuberant zou zijn. Zeker niet in verhouding tot de concurrentie en al helemaal niet als men comfort, rijgedrag en motorvermogen in overweging neemt. Al zou een capacitevere energieopslag en snellere AC- en DC-boordladers deze luxueuze Lexus geenszins misstaan.